Column deel 3: Perverse productie prikkel in de medische wereld

Hier volgt een redenatie die tot de verbeelding spreekt: de vrijgevestigd medisch specialist gaat meer verdienen als hij of zij meer behandelingen uitvoert.
Dat is een perverse prikkel die leidt tot onnodige behandelingen en hoge zorgkosten. Dus zorg dat de artsen in loondienst komen én dan is het probleem opgelost. Het is een stelling die lijkt te getuigen van daadkracht en het biedt een heldere oplossing

Oplossing of schijnoplossing

Maar het platslaan van een complex probleem tot een simpele oplossing is een schijnoplossing. Het gaat namelijk uit van een onjuiste aanname. In de afspraken die ziekenhuizen en medisch specialisten maken over beloning ben ik deze ongebreidelde en grenzeloze afspraak nooit tegengekomen. Het aantal behandelingen waar de medisch specialisten voor beloond worden is altijd gemaximeerd. Ziekenhuizen en specialisten maken juist afspraken waarbij de beloning deels afhankelijk wordt gemaakt van het behalen van efficiëntie en het voorkomen van onnodige zorg.

Zorg of (te) veel zorg

Maar ik stoor mij nog meer aan het sentiment wat ten grondslag ligt aan deze redenatie. Het idee dat een medisch specialist voortdurend op zoek is naar patiënten om zo veel mogelijk zorg te verlenen. Ik heb er geen onderzoek naar gedaan, maar ik heb het idee dat het eerder andersom werkt. De patiënt wordt steeds mondiger en kritischer. De patiënt is pas tevreden als hij of zij de zorg heeft ontvangen waarvan hij of zij zelf vindt dat die nodig is. Er zijn maar weinig patiënten die een klacht indienen omdat ze te veel zorg hebben ontvangen.

Maakbaarheidsideaal

Tegelijkertijd zijn er in de samenleving andere behoeftes en verwachtingen ontstaan over de zorg. Vanuit een maakbaarheidsideaal krijgen steeds meer patiënten de overtuiging dat ze recht hebben op de best mogelijke zorg en dat kosten in individuele gevallen geen grote rol mogen spelen. Bovendien kunnen er steeds meer nieuwe en betere behandelingen aangeboden worden om patiënten te helpen waardoor de vraag naar zorg nog altijd groter wordt.

Politieke deuntjes te simpel

Mijn conclusie is dat de simpele oplossingen die ik teruglees in verschillende partijprogramma’s eerder zijn ingegeven door politieke opvattingen dan door controleerbare feiten. Als we complexe problemen zoals de stijgende zorgkosten daadkrachtig willen aanpakken, dan moeten we bereid zijn om vanuit controleerbare feiten een genuanceerde discussie te voeren. In een volgend column zal ik je mijn controleerbare feiten voorleggen.

Van de redactie:
Dit is deel drie van een serie artikelen waarin Douwe de Vries een bijdrage levert aan het debat over een verplicht loondienstverband voor medisch specialisten in ziekenhuizen. Vanuit zijn decennialange ervaring als financieel adviseur voor medisch specialisten verdiept hij zich sinds de jaren ’80 al in dit onderwerp. In een aantal artikelen die wekelijks verschijnen wil hij een aantal aspecten beschouwen, duiden en soms prikkelen. Zijn eerdere bijdragen kan je hier vinden.