Column deel 1: Specialisten in loondienst, financiële noodzaak of politieke keuze?

Moeten alle medisch specialisten in loondienst van het ziekenhuis komen?
Deze vraag blijft al meer dan 20 jaar terugkomen. In de discussie over deze vraag zijn voor beide kanten valide argumenten aan te dragen. Dan gaat het over efficiëntie, zeggenschap over de specialistische zorg en de rol van artsen binnen het ziekenhuis. Maar het argument dat het meest gebruikt wordt is een financieel argument: medisch specialisten in loondienst zouden goedkoper zijn. Maar juist dit argument maakt een heldere en eerlijke dialoog onmogelijk.

Loondienst en kosten

De kosten van de zorg stijgen al jarenlang en de verwachting is dat deze blijven stijgen. Niemand zal ontkennen dat het nodig is om kritisch te kijken waar we efficiënter en zuiniger zorg kunnen verlenen. Maar een verplicht loondienstverband voor medisch specialisten is daar niet de juiste oplossing voor. De vorm waarin de medisch specialistische zorg wordt geleverd is niet van doorslaggevende invloed op de hoogte van de kosten van deze zorg.

Topje van de ijsberg

Het brutosalaris van een specialist in loondienst is inderdaad lager dan het bruto-inkomen van een vrijgevestigd specialist. Maar dat is pas het topje van de ijsberg. Want er is nog geen rekening gehouden met alle andere kosten die een werkgever moet maken zoals werkgeverslasten, de kosten bij arbeidsongeschiktheid, verzekeringen en aansturing.
Een vrijgevestigd medisch specialist neemt deze voor eigen rekening. Bovendien zal het aantal FTE, en dus het aantal medisch specialisten, dat nodig is voor het verrichten van dezelfde hoeveelheid zorg ook toenemen. De vrijgevestigd specialist doet veel overleggen, administratie en activiteiten in eigen tijd. Als we dit ook in ogenschouw nemen ziet de vergelijking er beduidend anders uit.

De uiteindelijke vergelijking gaat nog veel verder, dus vormt het bovenstaande een beperkte samenvatting. In een volgende bijdrage zal ik aan de hand van voorbeelden laten zien dat het uiteindelijke verschil in kosten niet significant is.

Inhoudelijke argumenten

De discussie over verplicht loondienst is niet nieuw, maar nog wel altijd relevant. Ik pleit ervoor dat we dit gesprek voeren met inhoudelijke argumenten vanuit een heldere visie op de zorg. Hoeveel autonomie heeft een medisch specialist nodig? Hoe zorgen we ervoor dat het ziekenhuis dezelfde belangen houdt als de artsen die daar werkzaam zijn? Hoe kunnen we efficiëntere zorg leveren en voorkomen dat de kosten onevenredig hard stijgen? Mijn oproep is om in deze discussie de financiële argumenten over loondienst de rol te geven die het verdient. Als de financiële gevolgen klein zijn, laat dit dan ook een beperkte rol in de dialoog spelen.

Van de redactie:
Dit is deel één van een serie artikelen waarin Douwe de Vries een bijdrage levert aan het debat over een verplicht loondienstverband voor medisch specialisten in ziekenhuizen. Vanuit zijn decennia lange ervaring als financieel adviseur voor medisch specialisten verdiept hij zich sinds de jaren ’80 al in dit onderwerp. In deze wekelijkse serie van een aantal artikelen wil hij een aantal aspecten beschouwen, duiden en soms prikkelen.