Ondernemerschap en ketenvorming
Kansen voor ondernemers!
De veterinaire ketens Evidensia en Anicura zijn in Nederland nog steeds druk met het vormgeven van hun veterinaire imperia. CVS staat sinds de winstwaarschuwing begin dit jaar (1) on hold, wat betekent dat lopende overnames per direct gestopt zijn en dat er sindsdien geen nieuwe overnameactiviteiten ontplooid zijn.
Het marktaandeel van de ketens bedraagt circa 25% van het aantal praktijken (grotendeels gezelschapsdieren) en circa 40% van de totale omzet in de veterinaire markt. Het roezemoest nog steeds van allerlei overnames, maar het lijkt er al met al wel op dat de groei enigszins afzwakt.
Veterinair ondernemerschap
De zelfstandige veterinaire ondernemers hebben door de stormachtige ketenvorming hun eigen bedrijfseconomische visie moeten afstoffen of verder ontplooien. In die zin hebben de ketens het ondernemerschap onder onafhankelijke praktijkeigenaren bevorderd. Ze hebben hun zegeningen geteld en gezien dat de overnamebedragen er toe leiden dat het break-even moment in veel gevallen tussen 6 en 9 jaar ligt. Hiermee bedoelen we dat een zelfstandige bij gelijkblijvende resultaten in die periode de totale overnamesom heeft terugverdiend. Een eventuele latere verkoopopbrengst is dan pure winst. De jongere ondernemers, met vertrouwen in hun eigen kunnen, hebben daardoor financieel geen belang bij het overgenomen worden door een keten.
Omzet en kosten onder het vergrootglas
Daarnaast wordt er – zoals verwacht mocht worden van de private equity investeerders achter de ketens – gestreefd naar een stijging van de omzet en, met name, van de winst. Ik verwacht dat dit betekent dat de kosten voor veterinaire behandelingen (verder) omhoog zullen gaan. Dit is prettig voor de ondernemers in de omgeving van de ketenpraktijken. Zij zien hierdoor hun concurrentiepositie verbeteren, of zij kunnen hun marge verbeteren door hun prijzen te laten meestijgen.
Op de inkoopkosten wordt ook gelet. Farmaceuten en voerproducenten hebben ervaren dat er stevig wordt onderhandeld om de kosten te drukken. De veterinaire ondernemers hebben zich verenigd in inkoopcombinaties om zo gezamenlijk ook eenzelfde inkoopvoordeel te realiseren.
De ketenmedewerkers die de bedrijfsvoering moeten monitoren zijn bedrijfseconomisch geschoold. Zij zullen ook kijken naar het economisch resultaat van alle veterinaire handelingen. Dat kan wellicht als druk of bemoeizucht door de veterinair worden ervaren. Sturen op winstmaximalisatie kan op gespannen voet komen te staan met veterinaire autonomie.
Loondienst contracten
De ketens beginnen zich te richten op de efficiënte exploitatie van de verworven praktijken. Een onderdeel hiervan is de flexibele inzet van arbeid. Dit betekent onder andere dat medewerkers op verschillende locaties van de keten tewerkgesteld worden.
Het is in deze periode erg belangrijk voor de dierenartsen in loondienst (inclusief de ex-ondernemers) om bij het aangaan van een arbeidscontract extra kritisch te zijn op het concurrentie- en relatiebeding in het contract. Werk je voor een keten en wil je iets anders, dan kan het zijn dat er rond heel veel praktijken in Nederland cirkels getrokken worden en dat je in het grootste deel van Nederland een periode niet aan de slag kunt. En als het om een relatiebeding gaat, heeft een keten vanzelfsprekend heel veel relaties.
Wil je een concurrentie- en relatiebeding aanvechten, bedenk dan dat het door een rechter alleen terzijde wordt geschoven als het duidelijk onredelijk is. Je hebt het immers zelf bij volle bewustzijn ondertekend. Daarnaast zal een keten veel geld over hebben om zo’n zaak te winnen. Hun belang is groot, omdat een uitspraak effect kan hebben voor alle dierenartsen in loondienst van een keten. Immers, als een rechter bepaalt dat het voor één situatie geldt, kan dat voor alle vergelijkbare situaties gelden.
→ Tips
- Laat je arbeidsovereenkomst door een expert bekijken voor je ondertekent
- Sluit een rechtsbijstandverzekering zodat je bij problemen goed ondersteund wordt
Loonontwikkeling en opkomst ZZP’ers
Lonen zijn veruit de grootste kostenpost voor een veterinaire onderneming, dus ontwikkelingen rondom personeel en CAO worden nauwgezet gevolgd door de ketens. Zullen ze ook gaan deelnemen aan de CAO Dierenartsen (2)? Enerzijds zullen ze door inbreng van vele medewerkers ervoor kunnen zorgen dat de CAO algemeen verbindend verklaard (AVV) kan worden, doordat er dan meer dan 50% van de loondiensters binnen de CAO zullen vallen. Anderzijds zullen de ketens grip willen houden op de loonkosten en arbeidsvoorwaarden, lees de loonkosten waar mogelijk beperken en de arbeidsvoorwaarden zo flexibel mogelijk opstellen en interpreteren.
Als ketens toetreden tot de CAO zal het karakter van de CAO gaan veranderen. Dan zal er waarschijnlijk op termijn een veel specifiekere salaristabel en een veel uitgebreider functiehuis (grotere diversiteit in functies) tot stand komen. Aan de werkgeverskant zijn er dan 1 of 2 dominante partijen die de dienst uitmaken. Is dit goed voor de dierenartsen en dierenartsassistentes in Nederland?
Ik voorzie dat bij de huidige schaarste aan dierenartsen er nog steeds veel kansen liggen voor ZZP’ers (die niet aan een CAO gebonden zijn). Ik zie inmiddels ZZP-tarieven voorbij komen van meer dan € 55,- per uur (exclusief BTW), waardoor een dierenarts netto € 1.000 per maand meer kan overhouden dan de vergelijkbare collega in loondienst. Mijns inziens lijken de dierenartsen nu te hebben ontdekt – in navolging van de huisartsen en tandartsen – dat het ZZP’erschap een beter inkomen met acceptabele risico’s in zich heeft.
→ Tip
Laat je de verschillen tussen loondienst en ZZP voorrekenen
Kansen voor ondernemers!
Het veterinair landschap blijft snel veranderen. Inmiddels blijkt het veterinair ondernemerschap door de komst van de ketens een nieuwe impuls te krijgen. Daarnaast liggen er nieuwe kansen voor ZZP’ers in de veterinaire arbeidsmarkt. Raadgevers is vanouds adviseur voor ondernemende dierenartsen en andere medici, maar zeker ook voor dierenartsen in loondienst die advies wensen over hun arbeidsvoorwaarden. Wij adviseren je graag.
Literatuurverwijzing
1 Global Capital, 6-2-2019, Roll-up fears hit IVC syndication after rival’s warning; Ketens hebben tegenspoed,4-2-2019.
2 Tijdschrift voor Diergeneeskunde (TvD) februari 2019 p. 52-53 en TvD juli 2019 p. 55.
