Dossier arbeidsrelaties/DBA
Wij verzamelen en documenteren in dit dossier de laatste ontwikkelingen op het gebied van arbeidsrelaties. Je vind hier uitgebreide informatiebronnen en nuttige hulpmiddelen die je ondersteunen bij het beoordelen of je mag samenwerken met een zelfstandige of zelf als zelfstandige mag werken.
Bovendien bevat dit dossier een zorgvuldige geselecteerde reeks relevante jurisprudentie, die inzicht biedt in juridische interpretaties en beslissingen op dit gebied.
Samenwerken
Samenwerking en praktijkhouderschap zijn essentieel voor het behalen van optimale resultaten in de medische wereld. Een gerichte aanpak, inzicht in de markt, effectieve communicatie en de toepassing van innovatieve oplossingen spelen hierbij een sleutelrol.
Wij willen graag samen de efficiëntie en effectiviteit binnen jullie medische praktijk verbeteren.
Wil je hulp? Kijk via de link op de pagina over onze EHBO dienstverlening.
Regels
Praktijkhouders moeten beoordelen of (langdurig) samenwerken met iemand zonder een arbeidsovereenkomst is toegestaan. Doe je dat niet, dan kun je te maken krijgen met zowel arbeidsrechtelijke als fiscale consequenties. Denk hierbij aan het ontslagrecht, de regels van een cao en/of pensioenrechten. Met ingang van 1 januari 2025 kan de Belastingdienst naheffingsaanslagen opleggen voor niet-ingehouden loonheffingen.
Overeenkomsten
Een modelovereenkomst of tussenkomstovereenkomst is een belangrijk onderdeel om te voorkomen dat er schijnzelfstandige ontstaat. Het regelt de samenwerking tussen verschillende partijen.
Er zijn verschillende soorten: per beroepsgroep en dan bijvoorbeeld praktijkwaarneming, duurwaarneming en incidentiele waarneming. Meer op de site van de belastingdienst.
Veelgestelde vragen en voorbeelden
Overzicht van een aantal veelgestelde vragen die wij krijgen van onze medici. Daarnaast geven we een aantal sprekende voorbeelden van praktijksituaties.
Test jezelf
Op deze pagina vind je handvatten om zelf jouw opdrachten te beoordelen. Gebruik de criteria uit de rechtspraak en de hulpmiddelen van de overheid om in te schatten of iemand als zelfstandige zou kunnen werken.
1. Beoordelen op basis van de rechtspraak
Mag ik wel of niet met- of als zelfstandige werken?
Stel vast wat de kenmerken van het werk zijn en sta stil bij de 9 kenmerken die de Hoge Raad heeft genoemd. Bij iedere vraag moet je beargumenteren of jouw opdracht kenmerken van een arbeidsovereenkomst heeft of juist meer kenmerken van een opdracht voor een zelfstandige. Om je op weg te helpen, staat bij iedere vraag vast een (sterk) verkorte toelichting maar voel je vrij om jouw beoordeling aan te vullen met argumenten uit de rechtspraak, zie onze pagina over veelgestelde vragen en voorbeelden.
| Kenmerken opdracht | Zelfstandig of niet? | |
| 1 | Wat is de aard en duur van de werkzaamheden? | Is het een langdurige opdracht, zonder een concreet omschreven resultaat?
Een zelfstandige zal eerder voor kortere perioden worden ingehuurd en concrete doelen afspreken. Doelen die een zelfstandige zonder instructies van de opdrachtgever zelf kan behalen (een resultaatverplichting). Een werknemer zal eerder werken op basis van een meer globale taakomschrijving en sturing krijgen bij hoe hij/zij het werk moet uitvoeren. De beoordeling van een werknemer is vaak ook meer gericht op de kwaliteit van de geleverde inspanning (een inspanningsverplichting). |
| 2 | Hoe worden de werkzaamheden en werktijden bepaald? | Bepaalt de opdrachtgever wat de opdrachtnemer wanneer moet doen?
Een zelfstandige is gelijkwaardiger, heeft ruimte om zelf te bepalen wat hij/zij wanneer doet. Een zelfstandige wordt niet zonder overleg met de opdrachtgever ingeroosterd door de opdrachtgever. |
| 3 | Is het werk en de werkende ingebed in de organisatie? | Is de werkende min of meer onderdeel van de organisatie geworden en verricht hij/zij kernactiviteiten van de opdrachtgever?
Een zelfstandige wordt als een zelfstandige – externe- kracht gezien. Een werknemer hoort bij de organisatie, is bijvoorbeeld bij een afdeling ingedeeld, moet zich houden aan interne richtlijnen en protocollen en maakt gebruik van de voorzieningen van de werkgever. |
| 4 | Hoe is het contract tot stand gekomen? | Legt de opdrachtgever de werkende een standaardcontract voor?
Met een zelfstandige zullen vaker contractonderhandelingen plaatsvinden, waarbij specifieke afspraken worden gemaakt. Minder gebruikelijk is dat van een zelfstandige wordt verwacht dat hij/zij een contract tekent dat de opdrachtgever al klaar heeft liggen. |
| 5 | Hoe wordt de beloning bepaald en uitgekeerd? | Ontvangt de werkende min of meer een vast inkomen?
Een zelfstandige stuurt alleen facturen voor het feitelijk verrichte werk en loopt het risico dat werkzaamheden niet betaald worden. Werknemers hebben doorgaans een vast -minder onzeker- inkomen. |
| 6 | Moet het werk persoonlijk worden uitgevoerd? | Moet de werkende het werk zelf doen of kan een ander het afgesproken resultaat ook behalen?
Een zelfstandig opdrachtnemer wordt ingehuurd om een bepaald resultaat te bereiken. Hoe de zelfstandige dat resultaat bereikt en met wie is dan van ondergeschikt belang. |
| 7 | Wat is de hoogte- en de aard van de beloning voor de opdracht? | Is de beloning vergelijkbaar met de beloning die een werknemer zou ontvangen?
Een zelfstandige ontvangt vaak een beloning die hoger en/of anders is dan de beloning die werknemers ontvangen. De beloning van een zelfstandige zal eerder afhangen van concrete resultaatafspraken en wordt minder vaak periodiek uitgekeerd, als een soort maandsalaris. |
| 8 | Loopt de opdrachtnemer commercieel risico? | Is het risico van aansprakelijkheid, wanbetaling door opdrachtgevers of tijdelijk geen inkomen hebben klein?
Een zelfstandige draagt risico’s. Bijvoorbeeld het risico om aansprakelijk gesteld te worden voor fouten of als het werk niet goed uitgevoerd is. Daarnaast moet een zelfstandige steeds op zoek naar nieuwe opdrachten en is het denkbaar dat opdrachtgevers niet betalen of minder betalen voor het geleverde werk. |
| 9 | Gedraagt de opdrachtnemer zich als ondernemer? | Zouden klanten van de opdrachtgever kunnen denken dat de zelfstandige een werknemer is?
Een ondernemer presenteert zich naar buiten toe als een ondernemer. Bijvoorbeeld door reclame te maken, bij acquisitie of het hebben van een eigen website en kvk-registratie. Andere kenmerken van ondernemerschap zijn het zijn van ondernemer voor de inkomstenbelasting, het doen van investeringen, het zelf regelen van opleiding en scholing, het hebben van meerdere opdrachtgevers en het hebben van een beroeps- of bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. |
Beantwoord de vragen. Bij meer kenmerken van een arbeidsovereenkomst zou het werk mogelijk op basis van een arbeidsovereenkomst uitgevoerd moeten worden.
De gegeven antwoorden hoeven overigens niet allemaal even zwaar te wegen. Een antwoord op een vraag kan méér of minder gewicht hebben. Het gewicht van een antwoord is afhankelijk van de mate waarin die afspraak daadwerkelijk betekenis heeft voor de werkende. Een regel, als je dit doet, is dat het gevolg, is er dus niet. Op deze pagina staan feitelijk alleen argumenten die rechters kunnen gebruiken. De uitkomst van een beoordeling is uiteindelijk afhankelijk van de weging van de feiten en argumenten door een rechter.
2. De 4 gewetensvragen van de Belastingdienst
Is het antwoord op 1 van deze 4 vragen ‘Ja’? Dan moet je er rekening mee houden dat je aanvullende uitleg zult moeten geven bij een controle door de Belastingdienst. De Belastingdienst schrijft dat zij je bij een controle de volgende (gewetens) vragen kunnen voorleggen:
- Kan de opdrachtgever bepalen hoe, wanneer en met wie je aan de opdracht werkt?
- Kan de opdrachtgever bepalen hoeveel uur of hoeveel dagen per week aan de opdracht wordt gewerkt?
- Als de zelfstandige met anderen moet samenwerken, kan de opdrachtgever zich dan bemoeien met die samenwerking?
- Als hetzelfde werk wordt verricht als werknemers van de opdrachtgever, kan de opdrachtgever dan dezelfde aanwijzingen en instructies geven als aan de werknemers?
3. De 10 vragen van de Rijksoverheid
Op de website van de rijksoverheid staat een hulpmiddel om te bepalen over werken op basis van een overeenkomst van opdracht mogelijk is, aan de hand van 10 vragen.
4. Webmodule Rijksoverheid
Het bestaan van een arbeidsovereenkomst kun je toetsen met de ‘webmodule beoordeling arbeidsrelatie’.
5. Ondernemerscheck
Als uit de ‘ondernemerscheck’ van de Belastingdienst blijkt dat je werkt als ondernemer, zal minder snel aangenomen worden dat een opdrachtnemer verplicht is om te werken op basis van een arbeidsovereenkomst. Of jij of je opdrachtnemer volgens de Belastingdienst een ondernemer bent, kun je toetsen met de ondernemerscheck van de Belastingdienst.
Opdrachtgeven
Wil je dat we met je meedenken over jouw samenwerking en of je aan de regels voldoet? Maak dan gebruik van de button.
Publicaties over arbeidsrelaties
Opdrachtgevers en opdrachtnemers willen graag weten hoe het zit met de arbeidsrelatie die ze met elkaar aangaan. Sinds 1 mei 2016 moeten beide partijen werken met de modelovereenkomst. In de artikelen op deze pagina lees je wat wij zoal over dit onderwerp publiceren of wat er aan nieuws is.
-
Nu er nadrukkelijker wordt gehandhaafd ter voorkoming van schijnzelfstandigheid, zien we steeds meer detacheringsbureaus en andere bedrijven inspelen op deze onzekerheid. Bieden zij oplossingen of zijn het experimentele plannen die commercieel interessant lijken, maar waar terughoudendheid geboden is?Meer informatie
-
De Belastingdienst heeft beschreven hoe de handhaving op schijnzelfstandigheid eruit gaat zien. In het handhavingsplan laten zij er geen misverstand over bestaan: ‘een boekenonderzoek kan volgen als het beeld ontstaat dat mogelijk ten onrechte buiten dienstbetrekking wordt gewerkt’.Meer informatie
-
Waarnemend artsen gaan op dit moment in groten getale in loondienst, vanwege de aangekondigde strengere handhaving door de Belastingdienst. Zij zouden schijnzelfstandig zijn, omdat hun werk ‘ingebed’ is in de praktijk van de opdrachtgever. Maar is die angst terecht?Meer informatie
-
Er wordt veel gezegd en geschreven over de wetgeving rondom schijnzelfstandigheid, maar over de gevolgen voor praktijkhouders en de zzp’ers die mogelijk in loondienst moeten, hoor ik weinig.Meer informatie
-
Sinds 2016 vervangt de Wet DBA de VAR-verklaring, maar tot januari gold een handhavingsmoratorium. Nu dit na negen jaar is opgeheven, ontstaan opnieuw veel vragen, vaak gebaseerd op misverstanden. In dit artikel bespreek ik enkele feiten en fabels over de Wet DBA.Meer informatie
-
Schijnzelfstandigheid staat weer hoog op de politieke agenda, en de Belastingdienst heeft aangekondigd dit keer écht streng te gaan handhaven. Dat betekent voorzichtig zijn en afwegingen maken. Maar ik mis bij de afwegingen de vraag waarom. Waarom waarnemen?Meer informatie
