De dekking van het rechtsbijstandsrisico bij medische vakgroepen

Als vrijgevestigd medisch specialist oefen je een beroep uit met grote verantwoordelijkheden. Tegelijkertijd ben je ondernemer en ben je zelf aansprakelijk als er iets voorvalt. De juridische risico’s kunnen groot zijn en bij incidenten wil je zeker weten dat de bijstand goed geregeld is. Daarom sluiten de meeste vakgroepen en MSB’s een rechtsbijstandverzekering. Als een arts aansprakelijk wordt gesteld, dan wordt de verzekeraar ingeschakeld. Maar is een rechtsbijstandsverzekering wel de enige optie?

De impact van een juridisch geschil is groot, maar de frequentie waarmee dit soort geschillen voorkomt hangt vooral af van de omvang van de organisatie. In een groot MSB is een juridisch geschil geen onzeker voorval meer: de vraag is niet of, maar wanneer. Als ondernemer moet je kritisch naar risico’s en oplossingen kijken. Er zijn altijd verschillende manieren om om te gaan met risico’s. Centraal staat dan in dit geval de vraag: verzekeren we dit risico of dragen we het risico zelf?

De nadelen of beperkingen

Een rechtsbijstandsverzekering is niet het go-to antwoord. Aan deze verzekering zit namelijk ook een aantal nadelen en die beginnen al met de beperkingen die de verzekeraar oplegt.

De meest voorkomende juridische geschillen voor medisch specialisten zijn tuchtrechtelijke procedures en geschillen met collega’s. Dat zijn conflicten met een grote emotionele impact. Het gevolg is dat medisch specialisten zich in eerste instantie wenden tot bevriende of bekende juristen of advocaten. Op dat moment is het belangrijk dat de bijstand verleend wordt door iemand die vertrouwen geniet. Uiteraard vergoedt een verzekeraar ook de kosten van een eigen advocaat. Maar aan de vrije advocaatkeuze zitten wel financiële grenzen waardoor de uitkering van de verzekering uiteindelijk lang niet altijd toereikend is.

Een ander nadeel is dat de rechtsbijstandverzekering een naturapolis is: de verzekeraar vergoedt niet de schade, maar levert juridische diensten. Voordat de verzekeraar aan de slag gaat, wordt eerst gekeken of het geschil onder de dekking valt. Zo vallen bijvoorbeeld geschillen over toe- of uittreding buiten de dekking.

Omdat de verzekeraar juridische diensten levert, heeft dit ook invloed op de strategie. De verzekeraar stippelt de route uit. Nog voordat een kostbare juridische procedure wordt gestart, kijkt de verzekeraar naar andere opties om het geschil op te lossen. Mediation is daarom bij onderlinge geschillen een verplichting, voordat een zaak naar de rechter gaat. Onder leiding van een mediator moeten de vakgroepleden zelf in gesprek om de mogelijkheden tot een oplossing te zoeken.

Een ander wezenlijk nadeel is dat een rechtsbijstandsverzekering alleen hulp bij geschillen biedt. Voor antwoorden op alle andere juridische vragen moet alsnog een jurist of advocaat ingeschakeld worden. Ook als daarmee toekomstige geschillen voorkomen kunnen worden. Als het vakgroep-reglement aangepast moet worden, er vragen zijn over de bevoegdheden van het MSB of als afspraken over toetreding vastgelegd moeten worden, dan biedt de verzekering geen uitkomst. Dit terwijl conflicten voorkomen kunnen worden door een goede vastlegging van afspraken of advies in een vroeg stadium.

Tot slot zijn de kosten aanzienlijk. De premies voor een dergelijke verzekering worden berekend per lid van de vakgroep en kunnen variëren van € 800 tot € 1000 per persoon per jaar. Dat is een flinke som geld die medisch specialisten vaak vanzelfsprekend vinden: juridische geschillen zijn kostbaar, dus het is logisch dat er veel premie betaald moet worden.

Het maakt nog een verschil of dit risico door een vakgroep met 6 specialisten verzekerd moet worden of een MSB met 150 leden. Als een kostbaar juridisch geschil door een kleine groep specialisten betaald moet worden, dan kan een verzekering schelen in de kosten. Maar voor een MSB van 150 leden, die allemaal jaarlijks premie betalen, dan is het goedkoper om het risico zelf te dragen.

Zelf risico dragen

Er is een alternatief voor het afsluiten van een rechtsbijstandsverzekering. Het is goed mogelijk om zelf beleid te maken voor het dragen van juridische risico’s. In plaats van een premie te betalen voor een verzekering, wordt in de begroting een kostenpost en een reservering opgenomen voor juridische zaken. Als incidenten zich voordoen kan adequate bijstand ingehuurd worden. De kosten worden door de vakgroep of het MSB vergoed zoals begroot.

De voordelen hiervan zijn dat de aanpak zelf bepaald kan worden en dat dit op termijn goedkoper is. Het nadeel is dat je als vakgroep een aantal zaken zelf moet regelen. Bij een geschil moet je zelf inventariseren wat voor bijstand er nodig is en vervolgens zelf een jurist of advocaat benaderen. De afweging die vakgroepen moeten maken is of er bereidheid is om zelf een aantal zaken te organiseren.

De Rechtshulp Monitor

Omdat wij al jaren meedenken met medisch specialisten over ondernemerschap, zijn we zelf ook creatief gaan nadenken over oplossingen. Zo zijn we gekomen tot een alternatief: de Rechtshulp Monitor.

Uitgangspunt blijft dat een MSB of vakgroep de financiële risico’s zelf draagt, maar het organiseren van de juridische werkzaamheden wordt door ons team van juristen gedaan. Voor een vast bedrag per jaar staan zij klaar om antwoord te geven op alle juridische vragen. Bij geschillen functioneren ze als triage om een inschatting te maken over de vereiste stappen en welke hulp er noodzakelijk is. Waar mogelijk lost het team het geschil zelf op, maar als het nodig is, kan de kwestie snel neergelegd worden bij externe juridisch specialisten. Binnen ons netwerk hebben wij een aantal advocaten op verschillende specialisaties die snel ingeschakeld kunnen worden. Met deze advocaten hebben wij afspraken gemaakt over tarieven zodat de hulp geboden wordt die nodig is, en wel voor een redelijk tarief.

Een groot voordeel is dat onze juristen niet alleen beschikbaar zijn bij problemen. Als bedrijfsjurist zijn ze uitstekend in staat om mee te denken over allerlei verschillende vragen uit de dagelijkse praktijk. Of het nu gaat om het beoordelen van overeenkomsten, vragen over waarnemers, personeelszaken of het meedenken over reglementen. Laagdrempelig juridisch advies is onderdeel van deze dienstverlening, omdat zij al bekend zijn met de organisatie én kennis hebben van de medische wereld sluiten de praktische adviezen aan bij de dagelijkse praktijk in het ziekenhuis.

Kortom

Kortom, de noodzaak om een rechtsbijstandverzekering af te sluiten voor vakgroepen is helemaal niet zo vanzelfsprekend als dit soms lijkt. Het nadenken over juridische risico’s is noodzakelijk, maar er is een alternatieve oplossing mogelijk. Bij medische ondernemerschap is het nodig beleid te formuleren over juridische risico’s en daarbij na te denken over welke diensten passen bij de dagelijkse praktijk. Natuurlijk gaan wij altijd graag in gesprek om te kijken welke oplossing het beste past bij uw vakgroep, ZBC of MSB.

Meer over onze visie en ideeën

Wij publiceren regelmatig artikelen geschreven of geïnspireerd door onze adviseurs en andere experts van Raadgevers Kuijkhoven. De focus van deze artikelen ligt op de kansen en mogelijkheden van het medisch ondernemen, door en voor medisch specialisten.

We willen in deze artikelen verschillende onderwerpen belichten en daarmee bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe plannen en ontwikkelingen. We hopen dat deze serie artikelen inspireert tot ondernemerschap binnen en buiten ziekenhuizen.

Wij helpen graag door te faciliteren, te inspireren, te ontzorgen en bovenal door te motiveren. Zo kunnen we gezamenlijk innovatief, creatief en rendabel medisch ondernemerschap realiseren.