Beleggen voor later met de pensioenrekening

De meeste mensen die wonen en werken in Nederland hebben recht op AOW bij pensionering. Omdat de AOW een basisregeling is, hebben de meeste Nederlanders (bij laatste telling in 2017: ruim 10 miljoen) een pensioenregeling. Die pensioenregeling loopt vaak via de werkgever of via een beroepspensioenfonds.

Wanneer er geen pensioenregeling is of de pensioenaanspraken uit die regeling zijn niet voldoende om na pensionering rond te komen, kan men ook zelf nog een potje aanleggen voor later. Dat kan door te sparen of te beleggen. In een eerder artikel schreef ik al dat sparen in principe goed is, maar niet voor geld wat pas op lange termijn nodig is en waarbij het belangrijk is dat de koopkracht behouden wordt.
U kunt dan dus niet om beleggen heen. Als u dit ook nog fiscaal vriendelijk wilt doen dan kan dat via een pensioenrekening.

De pensioenrekening

Pensioenrekeningen kennen een opbouwfase en een uitkeringsfase. De opbouwfase eindigt voor een oudedagslijfrente uiterlijk op 31 december, 5 jaar na het jaar waarin u de AOW-leeftijd bereikt. Dit is de fiscale einddatum.

Hieronder geef ik in het kort de voor- en nadelen weer van een pensioenrekening in de uitkeringsfase

De voordelen van een pensioenrekening

Tijdens de opbouwfase kent de pensioenrekening een aantal voordelen:

Inleg aftrekbaar

De inleg op de pensioenrekening is fiscaal aftrekbaar, als u gebruik kunt maken van de zogenaamde jaarruimte. Op de site van de Belastingdienst staat een tool, waarmee u kunt uitrekenen of u jaarruimte heeft. Heeft u ook nog onbenutte jaarruimte van voorgaande jaren, dan kunt u mogelijk ook nog meer aftrekken binnen de zogenaamde reserveringsruimte. Ook dat rekent u door met de tool. Als de inleg aftrekbaar is dan betaalt u minder inkomstenbelasting of krijgt u misschien belasting terug.

Uitstel belastingheffing

Daarnaast is het zo dat het belegde vermogen op de rekening tijdens de opbouwfase niet wordt belast voor de inkomstenbelasting in box 3. Zou u niet op een pensioenrekening beleggen, dan is alleen het vermogen tot € 50.650 (2022) per belastingplichtige onbelast in box 3. Belastingheffing wordt dus uitgesteld.

Tariefvoordeel

Zodra u uw pensioenleeftijd heeft bereikt moet u het opgebouwde vermogen aanwenden om uitkeringen mee aan te kopen. In deze zogenaamde uitkeringsfase worden de uitkeringen dan wel belast. Het fiscale voordeel kan dan inhouden dat u in een lagere inkomstenbelastingschijf wordt belast.

Meer beleggingsvrijheid

De meeste werknemers- of beroepspensioenen laten niet zo heel veel ruimte over aan deelnemers voor wat betreft de keuze in beleggingen. Met een pensioenrekening is er wel meer vrijheid. Als u echt verstand van zaken heeft, kunt ervoor kiezen om zelf te beleggen. Gebruikelijker is echter om te beleggen met advies of om de beleggingen helemaal uit te besteden aan een vermogensbeheerder.

Geen contractuele einddatum

Veel mensen hebben al een oudedagsvoorziening opgebouwd, vaak binnen een verzekering. Verzekeringen kennen een vaste einddatum. Geregeld komt het voor dat die einddatum gelegen is (ruim) vóór de datum dat men uitkeringen wil ontvangen. Pensioenrekeningen kennen geen contractuele einddatum. Dat geeft meer vrijheid. Het pensioenkapitaal kan worden doorbelegd tot het moment dat men uitkeringen wil/moet gaan aankopen.

Alles op één plek

De pensioenrekening is ook geschikt om weer overzicht te krijgen over de oudedagssituatie. Veel mensen hebben door de jaren heen verschillende oudedagsvoorzieningen opgebouwd. Vaak wet men niet eens goed waar in wordt belegd en of die belegging wel goed bij hem of haar past. Het is dan zinvol om deze kapitalen bijeen te krijgen op één rekening, waar wordt belegd binnen een risicoprofiel dat past bij de huidige situatie van de rekeninghouder.

De nadelen van een pensioenrekening

Tegenover deze voordelen staan wel een paar nadelen:

Alleen geschikt voor aankoop tijdelijke en levenslange rente

Met het opgebouwd vermogen kan de rekeninghouder alleen een tijdelijk of levenslange lijfrente aankopen. Dat maakt de rekening niet geschikt voor mensen die gebruiken willen maken van de mogelijkheden van het zogenaamde oude regime of van de mogelijkheid om een overbruggingsuitkering aan te kopen voor de periode tussen stoppen met werken tot aan het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd.

De rekening is geblokkeerd

Het vermogen op de pensioenrekening mag tussentijds niet worden opgenomen. Wordt het vermogen toch tussentijds opgenomen of doet men iets wat fiscaal niet is toegestaan (zoals het in één keer laten uitkeren (in jargon: afkopen), schenken, verkopen of verpanden van het vermogen binnen de pensioenrekening), dan zal de Belastingdienst belasting innen aangevuld met een boete (revisierente) van maximaal 20%. Het is wel toegestaan om kleine kapitalen af te kopen bij één aanbieder (maximaal € 4.607 in 2022) en een bedrag op te nemen bij langdurige arbeidsongeschiktheid (maximaal € 43.012 in 2022).

Positie partner bij overlijden

Een pensioenrekening kent geen begunstiging (zoals een verzekering dat wel kent). Komt de rekeninghouder te overlijden, dan komt het vermogen op de rekening toe aan de wettelijke erfgenamen. Vaak zijn dat de partner en de kinderen. Bij testament kan de partner bij legaat expliciet worden aangewezen als gerechtigde tot het vermogen op de pensioenrekening bij overlijden. Is er geen testament of is er geen legaat opgenomen, dan komt het vermogen toe aan de partner, de kinderen en andere wettelijke erfgenamen.
Het vermogen van de pensioenrekening van de overledene wordt niet betrokken in het bepalen van de erfbelasting. Wel verlaagt de pensioenrekening de partnervrijstelling voor de Successiewet.

Een praktische keuze

In de praktijk is een pensioenrekening een prima instrument om fiscaal vriendelijk vermogen op te bouwen voor later. De voordelen van de pensioenrekening wegen op tegen de nadelen. Bovendien zijn de nadelen vaak niet onoverkomelijk. De meeste rekeninghouders beginnen net en zullen geen “oud regime”- of overbruggingsrechten hebben. Daarnaast is het zo dat het voor veel mensen gedragsmatig ook wel fijn is om een afgescheiden pensioenpotje te hebben (ook al is deze geblokkeerd). Tot slot kan men – indien de partner voor een belangrijk deel afhankelijk is van de uitkeringen uit de pensioenrekening na overlijden – het testament hierop aanpassen.

Meer weten?

Meer weten over de mogelijkheden om te beleggen voor uw pensioen? Bekijk dan onze beleggingsoplossingen van OAKK of Impactbeleggen of neem contact op met mij of uw vaste adviseur.